๒๔๕๖ มีผู้พบพระเครื่องเนื้อดินผสมผงเกสร มีพุทธลักษณะงดงามคล้ายสตรีประทับนั่งสมาธิ (พระถัน หรือนม ใหญ่กว่าพระเครื่องปกติ) มีสันฐานพิมพ์เป็นสามเหลี่ยม ดูงดงาม บริเวณเขาพระแม่ย่า และยังพบอีกใน พ. ๒๔๙๕ ก็ได้พบพระพิมพ์ดังกล่าวอีกที่วัดมหาธาตุ ประชาชนจึงเรียกกันติดปากสืบต่อมาว่า "พระแม่ย่า" ซึ่งแบ่งเป็นพิมพ์ใหญ่และพิมพ์เล็ก กิตติศัพท์ความศักดิ์สิทธิ์ของพระแม่ย่าสุโขทัย เลื่องลือไปทั่ว ผู้ใดทุกข์ร้อนเจ็บท้องข้องใจ ก็พากันไปบนบานศาลกล่าว ก็จะประสบความสำเร็จ ดุจดั่งมารดาผู้คอยปกป้องคุ้มครองดูแลบุตร อันเป็นที่รัก โดยมิเคยรั้งรอ ขณะเดียวกัน มีการจัดสร้างพระเครื่องพระแม่ย่าออกมาอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ พ. ๒๕๑๐ จนถึงปัจจุบันหลายสิบรุ่น ส่วนการจัดงานประจำปีพระแม่ย่านั้น จ.
กาญจนบุรี หลวงปู่เหรียญ ท่านเป็นเจ้าอาวาสวัดศรีอุปลาราม หรือวัดหนองบัว องค์ต่อมาจากหลวงปู่ยิ้ม วัดหนองบัว ท่านจึงเป็นศิษย์ก้นกุฏิที่รับใช้ใกล้ชิด และสืบทอดวิชาอาคมต่างๆ มาจากหลวงปู่ยิ้ม จนกระทั พระผงพระมหามัยมุนี หลวงพ่ออุตตมะ วัดวังก์วิเวการาม พระมหามัยมุนี เป็นพระพุทธรูปหล่อทองสำริด ปางมารวิชัยทรงเครื่อง หน้าตักกว้าง 9 ฟุต สูง 12 ฟุต ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ที่ "วัดมหามัยมุนี" เมืองมัณฑะเลย์ พระมหามัยมุนีสร้างขึ้นในราวปี พ. ศ. 688 โดยพระเจ้าจันทสุริยะ กษัตริย์ชาวยะไข่ ขนาด: - สี:
อิมินาสักกาเรนะ ข้าขอกราบสักการะบูชา อันพระบิดร มารดา ตัวข้าขอน้อมระลึกคุณ ท่านมีเมตตาการุณ อุปการะคุณต่อบุตรธิดา ท่านให้กำเนิดลูกมา ทั้งการศึกษาและอบรม ถึงแม้ลำบากขื่นขม ทุกข์ระทมสักเพียงใด ท่านไม่เคยหวั่นใหว ต่อสิ่งใดที่ใด้เลี้ยงมา พระคุณท่านล้นฟ้า ยิ่งกว่าธาราและแผ่นดิน ข้าขอบูชาเป็นอาจิณ ตราบจนสิ้นดวงชีวา ขอปวงเทพไท้รักษา อันพระบิดรมารดาของข้า เทอญ.. 2. มัยหัง มาตาปิตูนังวะปาเทสุ วันทามิ สาทะรัง (กราบ 1 ครั้ง) 3.